De bijstelling van de begroting vindt plaats door de budgetten (lasten en baten) te actualiseren op basis van de laatst bekende inzichten. Deze mutaties kunnen zowel incidenteel als structureel van aard zijn. Wanneer duidelijk is dat de mutaties ook effect hebben op volgende jaren worden deze als aandachtspunten meegenomen voor de Kadernota 2024.

Hieronder worden per programma de belangrijkste mutaties van de Najaarsnota 2023 benoemd:

Mutaties met gevolgen voor het begrotingssaldo

Een toelichting op de mutaties:

Programma 1: Hogere baten bouwleges

Er vindt een bijstelling plaats op de raming van de bouwlegesopbrengsten nieuwbouw van afgerond € 1,7 miljoen (voordeel). Bij het opstellen van de meerjarenbegroting 2023 is rekening gehouden met een gemiddelde woningbouwprognose. De gemeente prognosticeert de vergunningaanvragen op basis van gemiddelde, maar de gemeente heeft geen invloed op welk moment een ontwikkelaar een aanvraag gaat indienen. De invoering van de Wet Kwaliteitsborging Bouw en implementatie van de Omgevingswet per 1-1-2024 heeft invloed op het aantal aanvragen in 2023 die nog via de huidige wet (Wabo) worden verwerkt.

Programma 3: Schadevergoeding gemeentelijke eigendommen

De kosten voor schade aan gemeentelijke eigendommen zijn voor een deel verhaald op de veroorzakers.

Programma 3: Facturen afgesloten investeringsbudgetten openbare verlichting:

In de jaarstukken 2022 zijn een aantal investeringsbudgetten voor openbare verlichting afgesloten. In de loop van dit jaar bleek dat door problemen met leveranties de laatste facturen pas in 2023 zijn ontvangen.

Programma 5: Lagere huuropbrengsten kinderdagverblijf

De huuropbrengsten van de nieuwbouw voor het kinderdagverblijf zijn op de juiste hoogte gebracht op basis van bouwprognoses, dit levert € 148.000 minder baten op.

Programma 6: Hogere lasten CulturA

Er is € 50.000 beschikbaar gesteld voor de vervanging van theaterstoelen en een hoogwerker in CulturA.

Programma 6: Specifieke uitkering IJsbanen en Zwembaden 1e halfjaar 2021

De specifieke uitkering (SPUK subsidie) IJsbanen en Zwembaden is afgewikkeld. Daarbij blijkt dat het zwembad over het eerste halfjaar van 2021 € 80.627 minder nodig heeft dan zij hadden aangevraagd.

Programma 7: Afrekening GGD en Veilig Thuis Haaglanden 2022

De afrekening van de bijdrage aan de GGD en Veilig Thuis is € 76.000 voordelig.

Programma 7: Hogere lasten Participatie

Voor het onderdeel Participatie zijn de budgetten voor bijstandsuitkeringen aangepast aan de bijgestelde (lagere) Rijksinkomsten BUIG, dit levert een netto nadeel op van € 1.150.000. Het tekort is het gevolg van een combinatie van factoren: enerzijds lagere inkomsten vanwege de bekostigingssystematiek van de BUIG die naar realisatie in het jaar T minus 1 kijkt en anderzijds door een toename van de instroom in de bijstand vanwege een hogere taakstelling voor het huisvesten van vergunninghouders en de groei van onze gemeente.

Programma 7: Hogere lasten Jeugdzorg

De budgetten voor Jeugdhulp gecontracteerd via de H10 worden met € 2.698.000 (nadeel) aangepast aan de meest recente prognose van het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden. De stabilisatie van de kostenontwikkeling en de daling in 2022 zijn omgeslagen in een kostenstijging. De factoren die hieraan ten grondslag liggen zijn: een lichte stijging van het aantal unieke klanten die gebruik maakt van de voorzieningen Jeugdhulp. Daarnaast een toename van de inzet van duurder voorzieningen in antwoord op zwaarder zorgvragen en als laatste een relatief hoge indexatie en tariefstijgingen als gevolg van groepsverkleining.

Programma 7: Hogere lasten Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)

Voor de Wmo stijgen de kosten in 2023 met € 727.000. Dit is in lijn met de trendmatige groei van de vraag naar Wmo voorzieningen. Deze wordt veroorzaakt door de vergrijzing. Bijzonder is de extra koststijging als gevolg van bovengemiddeld hoge indexatie. Dit hangt samen met de hoge inflatie. Daarnaast zien we bij Begeleiding naast een toename van de vraag in volume, ook een toename in intensiteit. Het aandeel specialistische begeleiding stijgt vanwege zwaarder zorgvragen van inwoners die langer thuis wonen.

Programma 8: Stelpost BOA's:

In de meicirculaire is vanaf 2022 een jaarlijks extra budget van € 39.000 beschikbaar gesteld voor BOA’s. In 2023 is dit vooralsnog niet nodig.

Programma 8: Hogere lasten riolering

Bij de Kadernota 2023 is de investeringsplanning geactualiseerd en de rekenrente bijgesteld van 1,5% naar 1,0%. Dit heeft voor het taakveld riolering lagere lasten tot gevolg. Hierdoor wordt de egalisatievoorziening riolering aangevuld ten laste van het begrotingssaldo.

Programma 8: Hogere lasten Avalex

Als gevolg van onvoorziene prijsstijgingen heeft Avalex haar ontwerpbegroting 2023 moeten herzien. De gemeentelijke bijdrage wordt hierdoor met € 330.000 verhoogd.

Programma 8: Veiligheidsregio Haaglanden

Op basis van de Jaarstukken 2022 wordt € 80.000 terugontvangen.

Programma 9: Tweede kamerverkiezingen november 2023

Op 22 november 2023 vinden de vervroegde verkiezingen voor de leden van de Tweede Kamer plaats. Het is een wettelijke taak van de gemeente om deze verkiezing te organiseren, kosten worden geschat op € 125.000. Vanuit het Rijk worden hier geen extra middelen voor beschikbaar gesteld via de septembercirulaire. Voorgesteld wordt om het restant van de stelpost onvoorzien van €20.000 in te zetten waardoor een nadeel van € 105.000 (nadeel) resteert ten laste van het begrotingssaldo.

Programma 9: Lagere storting voorziening wethouderspensioen

Een wethouder heeft bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd recht op een APPA-pensioen vanwege het wethouderschap. Hiervoor wordt door de gemeente een voorziening gevormd ter dekking van de toekomstige pensioenverplichtingen. Jaarlijks wordt op basis van individuele actuariële berekeningen het bedrag berekend dat moet worden toegevoegd aan de voorziening. Dit bedrag fluctueert jaarlijks en is sterk afhankelijk van de gehanteerde rekenrente vanuit de Circulaire BZK pensioenen en inhoudingen APPA . Door de stijgende rente is de begrote aanvullende storting van €200.000 (voordeel) niet noodzakelijk.

Programma 10: Budgetten Bedrijfsvoering

Als gevolg van onderuitputting van de budgetten van Bedrijfsvoering levert dit een voordeel op van 138.000. Daarnaast is het te ontvangen dividend van Stedin op de juiste hoogte gebracht, een voordeel van € 50.000.

Programma 10: OZB opbrengsten bouwgronden

Naar aanleiding van de volledigheidscontroles op de belastingjaren 2021 en 2022 is er een extra bedrag van in totaal €510.000 (voordeel) opgelegd. Dit wordt met name veroorzaakt door de grondexploitaties Tuindershof, Ackerswoude, Heron.

Programma 10: WOZ bezwaar en beroep

De gemeente wordt geconfronteerd met een enorme stijging van het aantal bezwaren tegen de vastgestelde WOZ-waarden. In 2022 lag het aantal bezwaren op 450 WOZ-beschikkingen waar bezwaar op aangetekend is. Voor 2023 zijn er al ruim 1.300 bezwaren ontvangen, deze stijging ligt in lijn met het landelijk beeld. Voor de afhandeling van de bezwaren wordt een extern bureau ingezet, hiervoor is een aanvullend budget nodig van € 162.000 (nadeel).

Programma 10: Stelpost Enecogelden

De stelpost 'Enecogelden' is voor € 0,6 miljoen ingezet voor het integraal veiligheidsplan, verduurzaming van de woningvooraad en inrichting van groengebied de Oude Polder. De resterende € 0,5 miljoen valt vrij ten gunste van het begrotingssaldo.

Programma 10: Stelpost inflatie 2022

De stelpost inflatie 2022 bedroeg € 2,5 miljoen. De stelpost is voor € 0,4 miljoen ingezet op taakvelden binnen de begroting waar tekorten ontstonden. De resterende € 2,1 miljoen valt vrij in het begrotingssaldo.

Programma 10: Bedrijfsvoering gerelateerde activiteiten

Ten laste van het begrotingssaldo is een bedrag van € 250.000 toegevoegd aan de reserve Bedrijfsvoering voor bedrijfsvoering gerelateerde activiteiten.

Programma 10: Hogere rentebaten op Schatkistbankieren

Vanaf september 2022 wordt op de aangehouden rekening-courant Schatkistbankieren rente vergoed over het banksaldo, voor 2023 verwachten we nog € 1.900.000 aan rentebaten.

Programma 10: Verduurzaming gemeentelijk vastgoed

Met de vaststelling van het beheerplan gebouwen 2023-2026 is door de raad aan het college verzocht een meerjarenplan op te stellen ten aanzien van verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed gericht op het bereiken van label A/B/C. Door het college is hiervoor opdracht verstrekt aan een externe partij. Ter dekking hiervan dient een aanvullende storting gedaan te worden in de voorziening gebouwen.

Programma 10: Algemene uitkering uit mei- en septembercirculaire

De mutaties op dit taakveld bestaan uit een afname van de inkomsten uit de meicirculaire met een bedrag van € 860.000 en een toename van de inkomsten uit de septembercirculaire met een bedrag van € 502.000.

In hoofdstuk 3.1 wordt een nadere toelichting gegeven op het verloop van de inkomsten algemene uitkering.

Programma 10: Bijstellen budgetten belastingen en leges

De beschikbare budgetten voor te betalen belastingen en leges zijn beoordeeld. Op basis hiervan kunnen deze met € 56.000 worden verlaagd.

Diverse programma's

Diverse mutatie's kleiner dan € 50.000 leveren een nadeel op van € 160.000.

Budgetneutrale mutaties in de Najaarsnota 2023:

Programma 1 Ruimte en Wonen

De exploitaties voor ontwikkeling van woningbouw zijn bijgesteld op basis van de actualisatie van de grondexploitaties per 1 juli 2023. Dit leidt tot mutaties in inkomsten en uitgaven en mutaties van de reserves en voorzieningen als gevolg van de aangepaste winstnemingen. Dit is verwerkt in het vermogen en is budgetneutraal voor de begroting.

Programma 3 Mobiliteit

We ontvangen een lagere degeneratievergoeding van KPN ad. € 70.000. De bestemmingreserve Degeneratiekosten wordt hiermee verlaagd met € 70.000 en wordt toegevoegd aan de algemene reserve.

Programma 6 Collectieve voorzieningen

Voor de dekking van de projectkosten van de Bestuursopdracht asielopvang Spreidingswet (zaaknummer 1420311) is een bedrag van € 100.000 beschikbaar gesteld vanuit de bestemmingsreserve huisvesting statushouders.

Vanuit het ministerie van VWS is budget beschikbaar gesteld via de specifieke uitkering "Versterking voor sport en bewegen" (SPUK BREED), € 703.000 wordt beschikbaar gesteld voor diverse onderdelen.

Programma 8 Veiligheid en duurzaamheid

Er zijn tweetal SPUK- subsidies ontvangen. Het betreft 'Lokale Aanpak Isolatie' ad. € 183.960 en 'Aanpak energiearmoede' ad. € 179.322.

Programma 10 Algemene dekkingsmiddelen, overhead, VpB en onvoorzien

Het budget voor af te dragen Vennootschapsbelasting 2023 is aangepast aan de verwachte winstneming 2023 met een bedrag van € 149.000 naar in totaal € 1,073 miljoen. De dekking van de Vennootschapsbelasting vindt plaats vanuit de algemene reserve.

In onderstaand overzicht zijn de gevraagde wijzigingen in de begroting op programmaniveau samengevat.